Page 13 - Forsvarets forum 2-2020

«Ytringsfridomen

er å seie og

motseie, ikkje

verbalt å

kneble andre»

samar informasjon, er det avslørande. Ho kjem
ikkje på døme på at nokon har vilja avgrense
ytringsfridomen hennar, men ho er kjend med
frykta for ubehag og freistinga til å la ting liggje
som følgd av det. Ei mild form for sjølvsensur.
Sjølvsensur kjem i langt meir ekstreme for-
mer for mange. For sjølv om ytringsfridomen er
godt forankra i Noreg, i lovs form, er han fram-
leis vanskeleg for mange som har lyst til å delta
og bidra i demokratiet, meiner Stavrum.
– PST trekkjer fram hatefulle ytringar og sji-
kane mot politikarar som ein del av den nasjo-
nale trusselvurderinga. Det er også ein del av
reknestykket under ytringsfridomen, seier ho:
– Ytringsfridomen er å seie og motseie, ikkje
verbalt å kneble andre. Eg oppfattar derfor at
mandatet for den nye Ytringsfridomskom-
misjonen er å granske tilhøva for den reelle
ytringsfridomen.
Ytringsrom i Forsvaret. Blant utfordringane for
denne ytringsfridomen er også sjølvsensur som
følgd av represaliar eller frykt for represaliar
frå arbeidsgivar. Eit ikkje uvesentleg døme i
forsvarssamanheng. Stavrum nemner den opp-
heta debatten om digitalt grenseforsvar som
eit døme på ein diskusjon der forsvarstilsette
UTFORDRANDE: Fordi ytringsfridom gjerne fører til kunne vegre seg for å delta på grunn av frykta
kritikk og motbør, kan han vere utfordrande for negative konsekvensar.
og slitsam for makt og styresmakter. I 2017 gav Norsk PEN, der Løken Stavrum
sjølv er styreleiar, Ossietzky-prisen til forsvars-
forskar Tormod Heier. Dette som ei anerkjen-
ning av at han bidrar til å auke ytringsrommet i
Forsvaret og for å vere ei prisverdig stemme i et
Det var uroande kor raskt vi hadde kome i ein helsestyresmaktene er døme på tiltak som har komplisert ytringsrom. Heier har fortalt at han
modus der krisa skulle legitimere unntak frå skapt diskusjonar. har opplevd å bli freista knebla og skremt når
vår grunnleggjande fordeling av makt. Men da – Veg ytringsfridomen like tungt som tryggleiken han presenterer forskinga si.
melde gode juristar seg på banen og bidrog til i denne situasjonen? – Kor stort ytringsrom er det i Forsvaret i dag?
at utfallet i Stortinget vart langt betre enn ein – Eg trur dei er gjensidig avhengige av kva- – Kor ofte kjem det utsegner i offentlegheita
kunne frykte. randre. Nå har folk betre tid. Nokre ser ut til å som kan vere vanskelege å handsame for for-
ha brukt dette til å skrive kronikkar og innlegg. svarsleiinga? Det er svaret på spørsmålet ditt.
Informasjon. Krisetiltaka råkar mange, jamvel Det har vi andre glede av. Da Sidsel Wold kom Men eg vil aldri meine noko anna enn at det
Løken Stavrum. Akkurat heimekontor trivst ut frå karantene etter ei reportasjereise i Iran, kan bli betre.
ho godt med: Ho likar å jobbe, og det er eigent- snakka ho om kor utrygg ein vart av nettopp
leg det same kvar ho jobbar frå. Det einaste ho fråvær av informasjon.
saknar, er å rope til kollegaene sine (som, under-
strekar ho, kanskje ikkje deler saknet). Mange er Sjølvsensur. Ytringsfridom er ein tempera- LOUISE SCHARFF THOMMESSEN lt@fofo.no
derimot skeptiske til somme av tiltaka. Hytte- turmålar på kva du trur om folk, seier Løken FOTO: KRISTER SØRBØ
forbod, stengde barnehagar og sporingsappen til Stavrum: Dersom ikkje du trur at folk hand-

MAI 2020 11