Page 75 - Forsvarets forum 2-2016

Knut Olav Åmås (48)
Direktør i stiftinga Fritt Ord frå hausten 2014.
Forfattar, filosof, journalist, redaktør og
politikar.
Har doktorgrad i medievitskap frå Universite-
tet i Bergen.
Statssekretær i Kulturdepartementet frå
oktober 2013 til juni 2014.
Leiar av mediemangfaldsutvalet frå 2015 til
2017.

– I takt med at vi i stadig mindre grad har eit
folkeforsvar, har kommunikasjonen utetter blitt
dårlegare. Verneplikta gjeld no i praksis berre ein
liten del av kvart årskull.
– Eg er ein av dei som synest det er uklart kor-
leis det reelt sett står til med forsvarsevna og kva
kapasitet som er tilgjengeleg, skulle det oppstå
ein konflikt på norsk territorium. Særskilt gjeld
dette Nordområda – nokre av dei aller viktigaste
områda i verda i dag.

Misunneleg. Det er ikkje lett for folk flest å forstå
forsvarsdebatten, seier Åmås, når fakta og rekne-
stykke er så kompliserte som dei er.
– Kostnadene til dei nye kampflya er til dømes
så enorme at det kan vere vanskeleg å fatte
omfanget av denne investeringa.
– Då er det Forsvaret og politikarane si oppgåve
å formidle bodskapen på ein slik måte at folk
utanfor organisasjonen kan ha moglegheit til å
forstå han.
Han trekkjer fram den militære leiarutdan-
ninga som noko Forsvaret med fordel kan vise
fram meir.
– Leiarutdanningane i Forsvaret har eg høyrt
mykje godt om. Eg kjenner òg mange som har gått
Forsvaret sitt russiskkurs og Forsvarets høgskule
og må innrømme at eg – som tidlegare pasifist –
til dels har vore misunneleg på dei.

Naudsynt. Fritt Ord-direktøren snakkar altså om
seg sjølv som tidlegare pasifist og militærnektar.
Han tok sivilteneste ved Universitetet i Bergen
etter eit fire vekers opphald i Hustad leir på Roms-
dalskysten, som den gongen var obligatorisk for
om eigen sektor og om andre tema, meiner han. – Samstundes har han rykt opp, både i militære sivilarbeidarar.
– Robert Mood har mellom anna engasjert seg grader og i vørdnad. Det syner at det faktisk er – Eg kallar meg ikkje lenger pasifist. Synet mitt
i Forsvaret si rolle i samfunnet, Noreg sin relasjon mogleg. på verdssituasjonen like etter at Berlinmuren fall,
til Russland og andre felt utanom eige yrke der var meir idyllisk enn det er no.
han kan bruke kompetansen sin. Eit døme på Kommunikasjon. Fritt Ord-direktøren er ikkje Åmås forklarar at han dei siste 15 åra har jobba
dette er debatten om væpning av politiet. Fritt samd med dei som meiner at lojalitetskravet skal mykje med temaet militant ekstremisme, noko
Ord-stiftinga meiner Mood på denne måten er ein gå framfor ytringsfridomen for ein embetsmann. som har forma eigne haldningar.
mønsterverdig samfunnsborgar. – Eg kan ikkje sjå anna enn at Mood har hatt – Det har vore ein gradvis prosess, men etter
ei framferd som er både politisk nøytral og fagleg kvart innsåg eg at eit fritt og ope demokrati abso-
Pluss. Åmås seier vidare at leiarar på ulike uavhengig. Han har gjennom sin kompetanse sett lutt treng eit sterkt forsvar. Situasjonen både i
nivå, inkludert toppleiarar, for sjeldan er med i politikarar og andre avgjerdstakarar i stand til å nærområda til Noreg og i verda elles gjer dette
samfunnsdebatten. gjere sin jobb enda betre. Å delta i kritiske debattar naudsynt.
– Dei opptrer som regel berre i offentlegheita er å vise lojalitet andsynes samfunnet, både for Åmås meiner det norske forsvaret òg i framtida
når dei skal selje eller lansere noko eller til nød for embetsmenn og andre offentlege tenestemenn. Så må delta i internasjonale operasjonar.
å svare for seg dersom ein skandale vert avdekt. finst det sjølvsagt unnatak, avhengig av kva stil- – Medlemskap i Nato og FN fører med seg eit
At Mood har vore ein aktiv samfunnsdebattant ling ein har, og nøyaktig kor ein er plassert. ansvar ein ikkje kan velje bort.
i ei årrekkje, meiner Åmås berre har vore eit pluss, Åmås meiner Forsvaret som organisasjon
både for generalløytnanten sjølv og for det norske generelt har ei utfordring når det gjeld kommuni- GRO ANITA FURREVIK gaf@fofo.no
samfunnet. kasjonen sin. FOTO: ARNE FLAATEN

APRIL 2016 75