Page 51 - Forsvarets forum 3-2016

«Å slåst er betre

enn å vere arbeidslaus»

I Den sentralafrikanske republikken kostar ein handgranat berre nokre kroner.

Treskjul og låge småhus ligg langs den ne og gitt frå seg våpna sine. Samstundes går grenseområda mellom Den sentralafrikanske
støvete vegen inn til hovudstaden Bangui. jobben med å finne familiane til barna og inte- republikken, Sør-Sudan og Kongo. Og dei rekrut-
Saman med jamgamle gutar bruka Emanuel grere dei i samfunnet føre seg. terer og kidnappar framleis barn og ungdomar.
å setje opp vegsperringar her. For ikkje veldig – Landet risikerer å miste ein heil generasjon.
lenge sidan hadde han eit våpen, ei uniform Om konflikten blussar opp igjen, kan barna bli Tomme skolar. Etter mange år med konflikt er
og alt han trong av pengar, i alle høve for ein tvinga tilbake til dei væpna gruppene, seier Fall. Den sentralafrikanske republikken eit land i
14 år gamal gut i eit av dei fattigaste landa i grus. Regionen er rik på gull og diamantar. Like-
verda. Emanuel var eit av fleire tusen barn og Bur hos onkel. Da Emanuel får spørsmål om vel er befolkninga ei av dei fattigaste i verda.
ungdomar som er tvinga til å ta til våpen for å han har drepe nokon, ler han nervøst: Skolar, sjukehus og domstolar fungerer som
overleve. Skranglete taxiar, kjerrer, kvinner til – Hadde eg ikkje drepe, hadde eg ikkje levd i regel berre med hjelp frå hjelpeorganisasjonar.
fots på veg til marknaden for å selje krydder og dag, seier han og lener seg mot veggen til huset Der det finst skolar, risikerer både lærarar og
tørka fisk blei stoppa og kontrollerte. Avgifta til onkelen. elevar å bli angripne. Opprørarane plyndrar,
Emanuel og dei andre fekk inn, rakk til litt mat Emanuel tullar litt med dei andre gutane. brenner bøker og stel hustak. FN-styrken som
og nokre boksar med øl. Smilet er breitt, latteren er uskuldig. skal verne befolkninga, held til i tomme skolar.
– Eg hadde uniform og våpen. Eg blei – Desse barna har gjort og sett ting som men- Når skolane blir freista opna igjen, står mange
behandla med respekt og kunne forsørgje meg neske ikkje skal behøve å sjå, seier Emanuels stolar tomme.
sjølv, seier han. onkel, Yvette Bitta. – Barn av muslimar kjem ikkje tilbake i same
Militsen var tryggleik, forklarar han. Nå har Mens militsen framleis kontrollerte område mengder som barn av kristne. Mange er framleis
han ingenting. rett i nærleiken, sørgde Bitta for at dei aller yng- redde for åtak, og somme forlèt i staden landet,
– Ingen vil gi meg jobb etter det eg har gjort, ste i alle høve fekk eit måltid om dagen. seier Mohamed Fall.
seier Emanuel. – Gutane hadde ikkje noko val. Dei gjorde det
dei trong for å overleve, seier han og peikar på Ventar på FN. I Bangui ventar Emanuel på den
I skjul i skogen. Han fortel om da landsbyen han eit problem som stendig kjem attende. FN-leia demobiliseringsprosessen. Han skal
voks opp i, blei angripen. Det skjedde raskt og hjelpe barna til å leggje våpna frå seg og heller
var valdeleg. Han var 13 år. Dei som ikkje blei Barn i krig. Problemet er det same i filmen søkje jobb – eller bli integrerte i den sentralafri-
brende i hel i heimane sine, blei skotne da dei «Beast of Nation». Den følgjer unge gutar som kanske hæren.
freista å flykte. På berre få timar jamna opprør- vert kidnappa av ei vestafrikansk opprørar- – Eg vil kjøpe land og dyrke maniok, mais og
arane byen med jorda. Emanuel overlevde ved gruppe. Barna vert tvinga til å drepe. Spørsmå- bønner. Men prosessen drar ut i tid, seier han.
å flykte inn i skogen. Men det var først etter at let vert ytterlegare aktualisert i rettssaka mot – Får vi ikkje pengane snart, har eg ikkje noko
han ble tvinga til å sjå på mens opprørarane LRA-leiaren Dominic Ongwen ved den interna- anna val enn å søkje meg tilbake til militsen,
skaut og drap familien hans. sjonale straffedomstolen i Haag. Akkurat som seier Emanuel.
– Dei sparte ingen. Etterpå var det som om mange av ungdomane i Den sentralafrikanske Dei andre gutane nikkar: Å slåst er nemleg
byen aldri hadde eksistert, seier han. republikken var Ongwen berre eit barn da han betre enn å vere arbeidslaus.
Nokre dagar seinare blei han med i militsen blei ført bort av opprørarar. I fleire år var han
anti-balaka. LRA-leiaren Joseph Konys høgre hand. Uganda I Bangui, Den sentralafrikanske republikken:
– Dei gav meg litt mat, ein machete og ein har slått militsen tilbake, men dei opererer i KATARINA HÖIJE
sjanse til å hemne dei som drap familien min.
Tvinga til å slåst. Fleire av barna og ungdomane Barna i Den sentralafrikanske republikken
som slåst, er rekrutterte av Seleka-opprørarane,
som består av muslimar frå dei nord-austlege
områda i landet. Dei gjekk til åtak og tok makta To millionar barn er råka i den tre år lange DEN SENTRAL- Aoukalé
AFRIKANSKE REPUBLIKK
i Bangui i mars 2013. Andre blei med i den konflikten i Den sentralafrikanske republikken.
kristne militsen. Somme blei dessutan kid- For 1,2 millionar menneske er situasjonen Bahr Aouk Bahr Oulou Birao
nappa av den ugandiske opprørsgruppa Lord’s akutt. TSJAD Ndele
Resistance Army (LRA) og leiaren deira, Joseph Over ein tredel av barna under fem år, den KAMERUN Pende Bamingui Kotto SUDAN
Kony. Barn vert bruka som soldatar, kokkar, mest kritiske alderen, lir av underernæring. Bouar Bossangoa Ouham Kaga Bandoro Bria Chinko Ouarra
berarar og spanarar. Fleire jenter er tvinga til å Før krisa braut ut, var barnedødsraten den Mambere Bozoum Sibut Bambari Obo
gifte seg med leiarane til opprørarane. tredje høgaste i verda. Berberati Lobaye Mpoko Oubangui Mobaye Bangassou Mbomou
– Ein hel generasjon har ikkje gått på skole Ein tredel av barna går ikkje på skole. Nola Bangui
eller lært seg eit yrke. I staden vert dei tvinga til Fleire barn er utsette for overgrep og er sjølve Mbaiki KONGO 150km
å slåst for å overleve, fortel Unicefs Mohamed blitt tvinga til brotsverk for å overleve. REPUBLIKKEN 95 miles
KONGO
Fall. Over hundre barn og kvinner er utnytta © GRAPHIC NEWS
Hjelpeorganisasjonar har forhandla med lei- seksuelt av utanlandske styrkar, frå blant anna
arane for opprørarane for å få barna sleppte fri. Frankrike, Marokko, Egypt og Kongo-Brazzaville. Så langt har offera fått lita eller inga hjelp, og
Til no har 5000 ungdomar tatt av seg uniforme overgrepa held fram trass i at FN har sett det øvst på agendaen.

JUNI 2016 51